خطرات پنهان استفاده از گوشی‌های صداگیر غیراستاندارد

خطرات پنهان استفاده از گوشی‌های صداگیر غیراستاندارد

چطور یک انتخاب اشتباه در حفاظت شنوایی می‌تواند به ناشنوایی تدریجی و دائمی منجر شود؟
✍️ نوشته‌ی حماد تقی‌خانی – تولیدکننده تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

در دنیای پر سر و صدای صنعت، صدا فقط یک عامل مزاحم نیست؛ می‌تواند یک عامل بیماری‌زا باشد. افت شنوایی ناشی از نویز (NIHL) یکی از شایع‌ترین و برگشت‌ناپذیرترین آسیب‌های شغلی است. آنچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، این است که استفاده از گوشی صداگیر نامناسب یا غیراستاندارد، اغلب به اندازه استفاده‌نکردن از گوشی، خطرناک است.

صدای تهدید، نه‌تنها شنیده نمی‌شود، بلکه حس نمی‌شود

در پروژه‌ای معدنی که اخیراً گزارش آن منتشر شد، کارگری که در معرض صدای پیوسته بالای ۹۰ دسی‌بل قرار داشت، از یک گوشی داخل‌گوشی تجاری استفاده می‌کرد که فاقد هرگونه اطلاعات مربوط به کاهش نویز (NRR) بود. تست‌های پزشکی چند ماه بعد، کاهش دائم حساسیت به فرکانس‌های میانی و بالا را در هر دو گوش نشان داد. این صدمه قابل برگشت نبود.

استانداردهای جهانی حفاظت شنوایی چه می‌گویند؟

سازمان‌های معتبر مانند NIOSH، OSHA، و ANSI تأکید دارند که هر نوع گوشی صداگیر باید دارای مقدار مشخصی نرخ کاهش نویز (NRR) باشد.

• OSHA: قرار گرفتن در معرض بیش از ۸۵ دسی‌بل به مدت طولانی بدون حفاظت، خطرناک است.

• ANSI S3.19 / EN 352: الزامی بودن تست کاهش نویز برای هر گوشی و درج NRR روی بسته‌بندی و بدنه محصول.

NRR چیست و چطور باید تفسیر شود؟

NRR (Noise Reduction Rating) عددی است که نشان می‌دهد گوشی چقدر از شدت صدای محیط را کاهش می‌دهد. این عدد معمولاً بین 15 تا 33 دسی‌بل متغیر است.

مثال ساده:
اگر در محیطی با صدای 100 دسی‌بل کار می‌کنید و گوشی شما NRR=25 dB دارد، صدای مؤثر دریافتی شما حدود 75 دسی‌بل خواهد بود (با تعدیل حدودی که OSHA توصیه می‌کند).

⚠️ گوشی‌هایی که فاقد عدد NRR، استاندارد تست‌شده یا اطلاعات دقیق هستند، نباید در هیچ محیط صنعتی استفاده شوند.

انواع گوشی‌های صداگیر و کاربردشان

با توجه به نوع کار، شدت صدا، مدت‌زمان قرارگیری در معرض صدا و شرایط محیط، انتخاب نوع گوشی اهمیت حیاتی دارد:

1. گوشی روگوشی (Earmuff):
   مناسب برای صداهای شدید (بالای ۹۰ dB)، کارگاه‌های سنگین، کار با کمپرسور، حفاری، چکش بادی

   • NRR بالا (تا ۳۰ dB)

   • راحتی بالا برای استفاده طولانی

   • بعضی مدل‌ها دارای عایق حرارتی یا قابلیت نصب روی کلاه ایمنی

2. گوشی داخل‌گوشی (Earplug):
   مناسب برای صداهای متوسط تا شدید، استفاده موقت یا همراه با دیگر تجهیزات (مانند ماسک)

   • سبک و کم‌حجم

   • انواع فومی، سیلیکونی، چندبار مصرف یا یک‌بار مصرف

   • انتخاب عالی برای محیط‌های گرم یا پرتحرک

3. گوشی الکترونیکی یا هوشمند:
   برای تیراندازی، فرودگاه‌ها، خطوط تولید مدرن

   • قابلیت عبور صدای انسانی و قطع نویزهای آسیب‌زا

   • گران‌تر اما بسیار دقیق و قابل تنظیم

علائم خطرناک در گوشی‌های غیراستاندارد

در طی سال‌ها تجربه در این حوزه، مشخصات زیر را به‌عنوان عوامل هشداردهنده برای شناسایی گوشی‌های ناایمن شناخته‌ام:

• نبود عدد NRR یا اطلاعات استاندارد روی محصول

• متریال بی‌کیفیت، شکننده یا بدون انعطاف

• هدبند ضعیف یا پدهای نازک و فرسوده در مدل‌های روگوشی

• نبود تطبیق‌پذیری با سایر تجهیزات (مثلاً عدم اتصال ایمن به کلاه)

• نداشتن تست یا تأییدیه رسمی از مراجع معتبر (CE، ANSI، EN 352)

انتخاب رنگ و طراحی: فقط زیبایی نیست

در بسیاری از پروژه‌ها، رنگ گوشی صداگیر کاربرد مهمی دارد:

• نارنجی یا زرد فسفری: شناسایی سریع و آسان در بازرسی HSE

• مشکی یا خاکستری: برای محیط‌های تمیز یا اتاق‌های کنترلی

• برخی مدل‌ها نیز دارای رنگ‌بندی مخصوص شغل یا ریسک هستند (مثلاً قرمز برای صداهای بسیار شدید)

حرف آخر: شنوایی، صدا نمی‌خواهد؛ آگاهی می‌خواهد

افت شنوایی ناشی از نویز، مانند فرسودگی تدریجی ترمز خودرو است — کم‌کم اتفاق می‌افتد و وقتی متوجه شوید، معمولاً خیلی دیر است. انتخاب گوشی صداگیر مناسب، باید بر اساس تست‌های علمی، شدت صدا، نوع فعالیت، و راحتی استفاده روزمره باشد — نه قیمت یا ظاهر محصول.

آیا از NRR گوشی صداگیری که امروز استفاده کردید، مطمئن هستید؟

اگر برای انتخاب بهترین گوشی برای کارگاه خود، یا برای تجهیز پرسنل پروژه‌تان نیاز به مشاوره دارید، خوشحال می‌شوم از تجربیات‌مان در برند Huger استفاده کنید — جایی که صدا فقط یک عدد نیست؛ مسئولیت ماست.