«فك خزری» ، حیوان بی گناه و دوست داشتنی كه نه تنها دشمن انسان نیست بلكه در چرخه حیات آبزیان نقش فعال و سازنده ای را هم ایفا می كند اما صیادان می گویند فكها با خوردن ماهیها كسب و كار آنان را از رونق انداخته اند اما واقعیت این است كه فقط صیادان دشمنان گونه كمیاب فك خزری نیستند بلكه این ندانم كاریها و سهل انگاریهای شهروندان و نیز صاحبان منابع است كه با تخلیه فاضلاب های صنعتی و خانگی به دریا باعث در معرض انقراض قرار گرفتن گونه های دریایی شده است.
● آلودگی فك خزر با ویروس سگی
اسدی، مسؤول تیم تحقیقاتی و طرح پژوهشی و آموزشی حفاظت از فك خزری اظهار می دارد: آلوده شدن و انتشار یك نوع ویروس متعلق به سگ سانان در منطقه یخ زده دریای خزر و پخش این ویروس در میان فكهای خزری باعث مرگ و میر این گونه كمیاب شده است.
این كارشناس محیط زیست دریایی تصریح می كند: اگرچه این آلودگی ویروسی بخش كوچكی از مشكلات زیست محیطی فك دریای خزر را تشكیل می دهد اما براساس شواهد و مستندات حمله گرگها و روباههای آلوده به این ویروس در سواحل یخ زده شمال شرقی خزر باعث آلوده شدن گونه فوق به ویروس و انتشار آن در میان جمعیت فكهای خزر، ایجاد مشكل عصبی و در نهایت باعث كاهش تعداد آنها گردیده است.
مسؤول تیم پژوهشی و تحقیقاتی حفاظت از فك خزری در ادامه گفتگوهایش متذكر می شود: ویروس مذكور به صورت دوره ای عمل می كند و در سالهای ۷۹ و ۸۰ بسیار فعال بوده و باعث مرگ و میر فراوان و گسترده فكها شده و متأسفانه هم اكنون نیز تلفاتی را از این جانور گرفته است.
اسدی درباره مشكلات دیگر زیست بوم دریایی فك خزر خاطر نشان می كند: صید بی رویه كیلكا توسط صیادان و روی آوری این افراد به روشهای صنعتی و مكنده ماهی باعث كاهش موادغذایی فكها شده و در نتیجه ضعف فیزیكی تحمل این جانور را برای مقابله با ویروس‌ها كاهش داده كه خطر پذیری بیشتر را به وجود آورده است.
● نقش صیادی و نشت سم «د.د.ت» در مرگ فكها
مسؤول پروژه بین المللی تحقیقات بر روی فكهای خزر و عضو انستیتوی داروین انگلستان معتقد است:
فعالیتهای صنعتی و صید بی رویه ماهی و آبزیان و نیز استفاده از سموم حاوی د.د.ت به عنوان مهمترین عامل مرگ و میر فكهای دریای خزر و كاهش جمعیت تنها گونه پستاندار این زیست بوم به شمار می رود.
وی اضافه می كند: بیشترین آلودگیهای مرتبط با فكهای خزر در سواحل باكو در جمهوری آذربایجان و پس از آن در آستارا و تنكابن در سواحل جمهوری اسلامی ایران مشاهده شده است كه ایجاد عزم بین المللی برای رفع مشكلات این گونه كمیاب را بیش از پیش مد نظر مسؤولان قرار داده است.
این كارشناس و محقق بین المللی زیست بوم دریایی متذكر می شود: طی یك قرن گذشته ۹۰ درصد تعداد فكهای خزر به دلایل زیست محیطی كاهش یافته و از یك میلیون و ۱۰۰ هزار قلاده به حدود ۱۰۰ هزار قلاده رسیده و لازم است با استفاده از روشهای كاربردی و علمی، راههای حفظ این گونه نادر بررسی و بهترین و اثر بخش ترین روشها را عملیاتی نمود.
این كارشناس محیط زیست و فك شناس درباره روشهای حفاظت از فكهای در حال انقراض دریای خزر تصریح می كند: هم اكنون تحقیقات برای بقای فكها در حال انجام است اما این روش در دراز مدت جواب می دهد و برای حل مشكل در مقطع كنونی با توجه به كاهش ذخایر غذایی آبزیان می توان موادغذایی این گونه كمیاب را در اختیارش قرار داد.
● برای رفع مشكلات دریایی بسیج شده ایم
دكتر نبوی معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست كشور در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می‌دارد:
واقعیت این است كه مشكلاتی در حوزه زیست محیطی خزر و نیز خلیج فارس وجود دارد كه سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاههای مربوطه برای رفع این مشكلات به صورت همه جانبه بسیج شده اند.
وی تصریح می كند: مشكلات مربوط به آلاینده ها بیشتر به صنایع و نیروگاههای ساحلی مربوط می شود كه با توجه به لزوم رفع نارساییها، كارگروه مخاطرات محیط زیست دریایی با همكاری وزارت نیرو و دستگاههای ذی ربط با تولیت سازمان حفاظت محیط زیست تشكیل شده و رفع مشكلات ایجاد شده برای آبزیان دریایی در اولویت قرار گرفته است.
این مقام مسؤول در امر حفاظت از گونه های كمیاب دریایی كشور در ادامه متذكر می شود: كارگروه مخاطرات زیست دریایی كشور تاكنون ۱۴ تهدید مهم زیست محیطی دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان را مستعد شناسایی كرده و با تأیید رئیس سازمان حفاظت محیط زیست كشور این مخاطرات را برای تأمین اعتبار و تصمیم لازم به رئیس جمهور تقدیم كرده است.
دكتر نبوی اضافه می كند: این مخاطرات كه بخشی هم مربوط به زیست بوم اكولوژیكی فك خزر می‌باشد برای تأیید و ابلاغ نهایی به كمیسیون زیربنایی دولت ارسال شده كه امیدواریم با تصویب و تأمین اعتبار برای رفع مشكلات اقدام شود.
● تلاش برای جلوگیری از ورود فاضلاب شهری به دریا
وی درباره جلوگیری از ورود فاضلابهای شهری به محیط زیست دریایی در مناطق شمالی و جنوبی كشور عنوان می كند: با همكاری وزارت صنایع، جهاد كشاورزی، مسكن و شهرسازی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی، طرحهای تكمیل و راه اندازی و توسعه شبكه فاضلاب شهرهای بندر بوشهر، بندرعباس، خرمشهر و آبادان در جنوب شهرهای رشت، ساری و گرگان در شمال كشور به صورت كوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت به تصویب دولت رسیده و در حال اجرا می باشد.
همچنین این طرحها برای شهرهای بیش از ۳۰ هزار نفر جمعیت در نواحی ساحلی براساس مطالعات و اولویت بندی اجرای فاضلاب شهری و روستایی نیز مورد توافق قرار گرفته كه در صورت عملیاتی شدن بسیاری از مشكلات محیط زیست دریایی و آبزیان كشور حل خواهد شد.
معاون دریایی سازمان محیط زیست كشور در ادامه بیان می كند: براساس ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۶۳ قانون برنامه چهارم مطالعات تكمیلی و تدقیق پهنه بندی نواحی ساحلی در مقیاسهای متناسب برای ساماندهی فعالیتهای زیست محیطی و كمك به حفظ گونه های دریایی در حال انجام است كه می تواند در جهت رفع مشكلات این گونه ها مفید باشد.
دكتر نبوی اضافه می كند: امضای تفاهم نامه در زمینه ارتقای حفاظت از گونه های دریایی با محوریت حفاظت و حراست از محیط زیست دریایی بین این سازمان و سازمان بنادر و كشتیرانی، سازمان شیلات، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به امضا رسیده است.
..........
(متن این مطلب 7 صفحه می باشد. برای مطالعه و استفاده از متن کامل، فایل پیوست همین پست را دریافت نمایید.)