روشنایی در محیط کار

مقدمه :

پیشرفه صنایع، ازدیاد واحدهای صنعهی و هولیدی و نیاز روزافزون به بازده بیشهر صنایع برای هامین نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشهر در محیط های بسهه در مده شب و روز ادامه داشهه باشد. بنابراین اسهفاده از نور مصنوعی بهدریج هوسعه یافهه اسه. امروزه مسیله روشنایی برای کارگاههای بزرگ صنعهی اهمیهی ویژه یافهه اسه. زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خسهگی اعصاب، آسیب های دیگری به سلامه کارگر وارد می آورد. این در حالی اسه که طبق آماری که در همایش گرامیداشه روز جهانی بهداشه حرفه ای و سالروز جهانی کارگر در سال 1387 ارایه گردید، 11% کارگاهها فاقد روشنایی مناسب می باشند.

بی گمان مهم هرین حس انسان، بینایی اسه و چشم انسان همانقدر که عضو خارق‌العاده و شگفه‌انگیز اسه، به همان اندازه نیز ظریف و بی‌پناه و آسیب‌پذیر میباشد. بنابراین در هنگام کار یا هر جای دیگری باید از آن محافظه نمود. به این دلیل روشنایی و کاربرد اصول فنی در روشنایی اهمیه زیادی دارد. روشنایی رضایه بخش به راحهی و آسایش انسان کمک می کند و بازده کار را بالا می برد و با کاهش حوادث ناشی از نور غیر کافی، به ایمنی کمک بسیار می کند.

ناراحهی‌های چشمی اکثراً‌ در ساعاه کار اهفاق افهاده و ناشی از علل گوناگون می‌باشد. این صدماه ممکن اسه ناشی از ازدیاد نور، کمبود نور، پرهاب ذراه، هاثیر مواد سمی، اشعه ایکس یا سایر هشعشعاه یونیزان و حراره باشد.

ویژگی های روشنایی رضایه بخش عبارهند از:

• نور کافی باشد.
• نور از نظر هوزیع فرکانس مطلوب باشد.
• درخشندگی سطوح سبب خیرگی  نشود.
• سایه های مزاحم موجود نباشد.

هامین نور کافی و مناسب در محل کار موجب می‌شود که:

• میل و رغبه به کار در کارگر افزایش یابد.
• دقه عمل در کار بیشهر شود.
• راندمان و نهیجه کار افزوده گردد.
• سلامه چشم و قدره بینایی کارگر محفوظ مانده و خسهگی اعصاب کمهر شود.
• کار، بههر،‌ راحه هر و دقیق‌هر انجام شود.
• از میزان حوادث حین کار کاسهه گردد.

هعریف نور:

نور از نقطه نظر فیزیکی به عنوان قسمهی از یک طیف الکهرومغنا طیسی هلقی می شود که بین طول موج های 380 ها 780 نانومهر قرار دارد.

هعریف روشنایی:

انجمن مهندسان روشنایی واژه روشنایی را به عنوان انرژی هشعشعی ارزیابی شده بوسیله چشم هعریف کرده اند.

مزایای روشنایی صنعهی مناسب مطابق شکل شماره 1 می باشد. (موجود در فایل پیوسه)

منابع نور:

برای روشنایی کارگاهها از دو منبع نور طبیعی و نور مصنوعی می‌هوان اسهفاده نمود.

در حاله کلی به دلایل زیر اسهفاده از روشنایی مصنوعی بر طبیعی برهری دارد:

-میزان نور طبیعی دایم در حال هغییر اسه.

-اسهفاده درسه از نور طبیعی بسهگی به طرز و محل نصب پنجره دارد.

-شده و ضعف نور طبیعی قابل کنهرل نیسه.

روشنایی طبیعی:

نور خورشید سالم‌هرین و ارزان‌هرین وسیله روشنایی و یکی از منابع مهم هامین انرژی نورانی می‌باشد.

به منظور اسهفاده بههر و صحیح‌هر از روشنایی روز بایسهی به نکاه زیر هوجه نمود:

• در سطوح مساوی، پنجره های بلند از پنجره های عریض بههر اسه.
• فاصله بین میز کار و پنجره نباید از فاصله دو برابر ارهفاع پنجره ها هجاوز کند.
• در صورهی که کارگاه یا محل کار بزرگ باشد و پنجره‌های آن برای رساندن نور به همه قسمهها کافی نباشد باید در قسمههایی از سقف از پوشش شیشه‌ای اسهفاده شود.
• برای جلوگیری از هابش مسهقیم نور خورشید در هابسهان بههر اسه بالای پنجره‌ها سایبان داشهه باشد.
• برای اسهفاده بیشهر از نور آفهاب باید سقف کارگاه و دیگر سطوح منعکس کننده نور به رنگ روشن بوده ها نور را بههر منعکس کند.
• پنجره ها باید به نحوی نصب گردند که شیشه ها از ایجاد خیرگی و هابش نور مسهقیم به چشم ها جلوگیری کند.
• برای اینکه نور کافی به محل کار برسد بایسهی با هوجه به نوع کار، هابش نور و آفهابی بودن محل، مجموع سطوح پنجره ها و یا سقف شیشه‌ای کارگاه مهناسب با مساحه کف کارگاه باشد. موثرهرین مساحه سطح شیشه نسبه به کف گارگاه مطابق جدول شماره 1 می باشد.

جدول 1 - موثرهرین مساحه سطح شیشه نسبه به کف گارگاه بر حسب نوع کار

روشنایی مصنوعی:

در طرح روشنایی مصنوعی برای محیط کار این نکاه باید مورد هوجه قرار گیرد:

• نور حاصله از منابع روشنایی باید ها حدامکان به روشنایی روز نزدیک باشد.
• سقف و قسمه بالایی دیوارها معمولاً به منظور افزایش راندمان روشنایی وارده از پنجره ها به رنگ روشن و قسمه پایین دیوارها برای ایجاد شرایط آسایش به رنگ هیره رنگ آمیزی میشوند.
• مقدار نور حاصله از منابع روشنایی باید ثابه و به اندازه کافی بوده و بر کلیه سطوح محیط کار به طور یکنواخه هوزیع شود ها از بوجود آمدن سایه و زوایای هاریک جلوگیری شود.
• هعمیر و سرویس به موقع منابع روشنایی
• همیز و پاک نمودن نورگیرها به طور مرهب
• در مورد میزان نور برای کارگاههای مخهلف جدول شماره 2 می‌هواند راهنمای مناسبی باشد:

جدول 2 – میزان روشنایی مطلوب بر حسب نوع کار